روف گاردن Roof Garden چیست؟
روف گاردن Roof Garden، بام سبز Green Roof، باغ بام، فضای سبز روی بام، پشت بام سبز، فضای سبز روی بام و … اصطلاحاتی هستند که در عین داشتن محتوای مشابه دارای تفاوت هایی میباشند اما ویژگی اصلی مشترک در بین همه آنها وجود فضای سبز در روی بام ( پشت بام ساختمان و یا سایر فضاهایی که برای فضای دیگر به عنوان سقف محسوب میگردند؛ همانند لابی ساختمانها که سقف پارکینگ را به وجود آورده اند) می باشد که با توجه به نکات اصلی و رعایت اصول مهندسی و ویژگی های اجرایی مختص روف گاردن در هر پشت بامی قابل اجرا می باشند.
از روش های مختلف اجرای روف گاردن در جهان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- روش اول: روف گاردن گسترده
- روش دوم: روف گاردن متمرکز
- روش سوم: روف گاردن مدولار-پرتابل
در هریک از روشهای اجرای روف گاردن شیوه های مختلفی جهت اجرا وجود دارد. اما نکته اساسی در اجرای روف گاردن توجه به بحث زیرسازی و ایزولاسیون می باشد. چرا که در صورت عدم کارکرد صحیح سیستم، روف گاردن در عین وجود مزایای مختلف می تواند مشکلاتی برای ساکنان ساختمان ایجاد نماید.بنابراین شناخت روش اجرای روف گاردن و دیتیل اجرای آن از جمله موارد اساسی در این مبحث می باشد.
ایزولاسیون و زهکشی پشت بام برای اجرای روف گاردن
زهکشی در روف گاردن نقش حیاتی در حفظ کیفیت روف گاردن دارد. یکی از مهم ترین و ابتدایی ترین بخش های اجرای روف گاردن بخش زهکشی و ایزولاسیون آن است. لایه های مورد نیازبرای زهکشی روف گاردن شامل لایه عایق رطوبتی، لایه ژئوممبران، لایه ژئوتکستایل، لایه ژئودرین و در آخر فیلتر خاک می باشد.
این درحالیست که با توجه به روش های اجرای روف گاردن می تواند بعضی لایه ها اضافه و یا کم شوند. برای مثال در شرکت چکادبام که روش اجرای روف گاردن به روش پرتابل و مدولار است، به دلیل استفاده از ورق گالوانیزه در داخل بستر کاشت ها و با در نظر گرفتن فاصله از کف و داشتن سینی تبخیر لایه های مورد نیاز برای زهکشی شامل لایه ژیوتکستیل ، لایه ژیودرین و فیلتر خاک هست. که سبب می شوند تا از بین رفتن املاح خاک جلوگیری می شود و سبب اکسیژن دهی به ریشه می گردد.
در ادامه به بررسی انواع زهکشی مورد نیاز و کاربرد آنها می پردازیم.
روش های متعددی جهت اجرای ایزولاسیون و عایق روف گاردن وجود دارد اما اجرای 5 لایه اصلی شامل موارد زیر شما را به یک روف گاردن ایمن و زیبا خواهد رساند:
1. لایه عایق رطوبتی
روش های متعددی جهت اجرای عایق رطوبتی در سراسر جهان وجود دارد اما توجه به مسائلی همچون عمر عایق، سهولت اجرا، هزینه مقرون به صرفه و … در کشور ما عایق ایزوگام پراستفاده ترین عایق محسوب می گردد. برای اجرای این لایه تصور کنید که قصد اجرای روف گاردن ندارید! مطابق با دیتیلهای معماری ساختمان، تا ارتفاع مورد نظر از لبه جانپناه ( به صورت افقی در کف پشت بام و عمودی در جان پناه) قیرگونی را اجرا نمایید. سپس دو لایه ایزوگام در دو جهت عمود بر هم به فاصله زمانی یک روز اجرا نمایید.
2. لایه ژئوممبران( عایق آنتی روت و ضد ریشه)
پس از اجرای لایه عایق رطوبتی میتوان از ژئوممبران که لایه ای با نفوذپذیری بسیار پایین می باشد به عنوان لایه ضد ریشه استفاده نمود. ژئوممبران معمولا به صورت پیش ساخته و یا در محل با استفاده از غلتک و گرم کردن قابل اجرا میباشند
3. لایه ژئوتکستایل( محافظ ژئوممبران)
پس از اجرای لایه ژئوممبران از لایه ژئوتکستایل به عنوان محافظ ورق ژئوممبران توصیه میگردد. ژئوتکستایل ها از جنس پلی استر بوده و به عنوان محافظ ژدوممبران، کنترل فرسایش، مسطح سازی و عملیات زهکشی کاربرد دارد.
4. لایه ژئودرین(لایه زهکشی)
این لایه با شکل شانه تخم مرغی جهت زهکشی آب و هوادهی به ریشه گیاه می باشد. آب مورد نیاز حاصل از آبیاری گیاهان درون این لایه ذخیره شده و منافذ موجود در زیر آن امکان گذر هوا و در نهایت جلوگیری از پوسیدگی ریشه گیاه را فراهم می آورد.
5. لایه فیلتر خاک
آخرین لایه در اجرای ایزولاسیون لایه فیلتر خاک می باشد که پس از اجرای لایه زهکش و قبل از اجرای خاک مخصوص کاشت اجرا می شود. جلوگیری از شسته شدن، عبور و نفوذ شن و ذرات خاک به درون لایه زهکش، وظیفه اصلی لایه فیلتر خاک محسوب می گردد.
6. خاک و گیاهان
پس از اجرای لایه های ذکر شده، اطمینان خاطر از جهت ایزولاسیون بام حاصل می گردد. اما رشد گیاهان در چنین محیطی با سایر فضاها متفاوت می باشد. از جمله نکاتی که در هنگام کاشت گیاهان روف گاردن باید توجه داشت استفاده از خاک سبک و گیاهان بومی منطقه و ترجیحاً گیاهان همیشه سبز که نیاز به مراقبت کمتر و آبدهی کمتری در طول سال هستند، می باشد. گیاهانی همچون چمن به دلیل خزان پذیری و نیاز بالا به آب در محیط های پشت بام توصیه نمی گردد.
